Uzębienie i zgryz

Szczenię rodzi się bezzębne. Pierwsze zęby u psów pojawiają się w wieku 3-4 tygodni.
Z reguły szczenięta 6 – cio tygodniowe posiadają już 28 zębów mlecznych, zaczynają one wypadać około 4 miesiąca życia szczeniaka. Wtedy pojawiają się pierwsze zęby stałe i są to siekacze. Przez kolejne 2 miesiące wyrastają przedtrzonowce i trzonowce, służące do rozdrabniania pokarmu i do oddzielania mięsa od kości, następnie wyrastają kły - są one długie o głęboko sięgających korzeniach. Dorosły pies posiada 42 zęby. Czasem w uzębieniu znajduje się mniej zębów niż 42. Mówi się wtedy o brakach w uzębieniu – oligodontia.
U psów ras myśliwskich brakuje najczęściej P1 w żuchwie i M3. Braki w uzębieniu stanowią dużą a niekiedy dyskwalifikującą wadę hodowlaną. Jeśli pies ma więcej niż 42 żeby, czyli posiada żeby nadliczbowe, określamy to jako polyodontię lub hyperdontię. Najczęściej występują nadliczbowe siekacze. Jeśli są one równomiernie rozmieszczone i nie powodują deformacji zgryzu, nie stanowi to wady.

Ustawienie zębów szczęki w stosunku do zębów żuchwy nazywamy zgryzem. Zgryz psa określa się na podstawie położenia żuchwy w stosunku do górnej szczęki. Wymiana zębów, wzrost i wielkość zależą od indywidualnych cech osobnika w okresie szczenięcym. Właściwy zgryz dla danej rasy ustala wzorzec. Za prawidłowy uważa się zgryz nożycowy.

Pierwszy ząb przedtrzonowy wyrasta jako ostatni stały w wieku 5 a nawet 7 miesięcy.M3 w żuchwie wyrasta jako ostatni z zębów trzonowych. Za nim jako ostatnie żeby stałe wyrastają pierwsze przedtrzonowe. Najpierw w żuchwie potem w szczęce. Zdarza się ostatnio dość często, że P1 zwłaszcza w żuchwie, wyrastają bardzo późno, nawet w wieku 10 miesięcy.

Na podstawie uzębienia 4,5 miesięcznego psa można się przekonać, czy będzie ono pełne. 80% zębów mimo, że nie są w zupełności rozwinięte, już są widoczne, pozostałe, z wyjątkiem P1, można wymacać palcem. Największymi i najsilniejszymi zębami są łamacze. Stanowi je zespół zębów P4 w żuchwie i M1 w szczęce.

Rodzaje zgryzu

	Zgryz normalny - nazywany jest również nożycowym. Górny rząd zębów nachodzi na dolny, zęby stykają się ze sobą. Występuje u psów długogłowych. Łuk szczękowy jest nieco szerszy od łuku żuchwowego. Dlatego też przy zamkniętym psyku zęby szczękowe przysłaniają zęby żuchwowe
	Tyłozgryz –(karpiowaty, szczupaczy) żuchwa (dolna szczęka) jest krótsza od górnej szczęki. Dolne siekacze znajdują się przed wewnętrzną powierzchnią górnych siekaczy.
	Przodozgryz – (szczupaczy) żuchwa jest dłuższa. Siekacze wystają przed zęby górnej szczęki
	Zgryz cęgowy – (kleszczowy) siekacze stykają się szczytami. Zgryz nieprawidłowy u wyżłów.

Zęby psa określa się symbolami:
. Siekacze - I
. Kły - C
. Zęby przedtrzonowe P
. Zęby trzonowe - M
Wzór zębowy u dorosłego psa przedstawia się następująco:
. Szczęka - 3 I 1 C 4 P 2 M
. Żuchwa - 3 I 1 C 4 P 3 M
Suma zębów stałych szczęki wynosi - 10 x 2 = 20
Suma zębów stałych żuchwy wynosi - 11 x 2 = 22
Wszystkie zęby maja uzgodnienia numeracyjne. Siekacze oznacza się od wewnątrz na zewnątrz. Zęby przedtrzonowe i trzonowce określa się liczbami od przodu do tyłu.
W szczęce będzie to np. P-1, P-2, P-3, P-4, M-1, M-2.
Najmocniej rozwinięte żeby przedtrzonowe szczęki i żuchwy nazywamy łamaczami.
Takim zębem jest w szczęce ostatni ząb przedtrzonowy P- 4 a w żuchwie pierwszy trzonowy M-1.

Opracowano na podstawie:
. J.Monkiewicz, J. Wajdziak, Kynologia, wiedza o psie, Wrocław 2003
. E.Dembiniok, Wyżły, Warszawa 2005
. E. Dembiniok, Uzebienie psa, Psy, Rasy Myśliwskie, 4/8/2001