Prawne aspekty kupna i posiadania psa
1. Nabycie psa jest zwykłą czynnością cywilnoprawną którą regulują przepisy Kodeksu Cywilnego i nie wymaga żadnej szczególnej formy a tym bardziej pisemnej , ponadto należy pamiętać że zgodnie z obowiązującym prawem podatkowym od każdej pisemnej umowy kupna – sprzedaży kupujący musi uiścić 2 % opłatę skarbową od wartości umowy co jeszcze dodatkowo obciąży nasz domowy budżet i tak nadwyrężony przez wszystkie istniejące podatki. Jak skutecznie zabezpieczyć swoje roszczenia wobec sprzedającego psa opisujemy poniżej.
2. Sprzedający psa ponosi wobec kupującego odpowiedzialność na zasadach ogólnych z tytułu rękojmi za wady fizyczne ( która to rękojmia została opisana w art.556§1 kodeksu cywilnego :Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy, jeżeli rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewnił kupującego, albo jeżeli rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym (rękojmia za wady fizyczne) w okresie roku od dnia sprzedaży rzeczy w tym przypadku chodzi nam oczywiście o psa , który pomimo że będzie lub jest naszym ukochanym pupilem to w rozumieniu prawa cywilnego bezdusznie nazywany jest rzeczą. Jednakże sprzedawca nie jest odpowiedzialny z tytułu rękojmi za wady fizyczne, które powstały po przejściu niebezpieczeństwa na kupującego, chyba że wady wynikły z przyczyny tkwiącej już poprzednio w rzeczy sprzedanej. Jest to bezpośrednie przytoczenie przepisu art.559 Kodeksu Cywilnego i w tłumaczeniu na ogólnie zrozumiały język chodzi tu o sytuację kiedy nasz pies będzie brzydko mówiąc wadliwy, ale wada ta jest wynikiem działania kupującego , osoby trzeciej lub sił natury a pies nie posiadał jej w chwili sprzedaży i która nie była znana sprzedającemu. Trzeba też pamiętać że pojawienie sie takiej wady którą rzecz ( w naszym przypadku ukochany pies) juz posiadała w chwili zakupu trzeba w ciągu miesiąca od jej ujawnienia zgłosić sprzedającemu, w przeciwnym przypadku kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi ( do zachowania terminów zawiadomienia o wadach rzeczy sprzedanej wystarczy wysłanie przed upływem tych terminów listu poleconego). W przypadku, gdy jednak sprzedający podstępnie zataił przed kupującym, że rzecz (w naszym przypadku ukochany pies ) posiada jakieś wady albo zapewnił że żadnych wad nie posiada wtedy miesięczny termin o którym mowa powyżej nie obowiązuje. Podsumowując powyższe rozważania na temat rękojmi należy stwierdzić, że aby zminimalizować ryzyko związane z zakupem psa należy najlepiej dokonać tego w profesjonalnej hodowli, która zapewnia należyty dobór materiału rozrodczego w postaci kojarzenia psów zdrowych i wolnych od wad genetycznych . Hodowla taka jest też pod stałą opieką weterynaryjną, sprzedawane przez nią szczenięta mają komplet niezbędnych badań i szczepień, a także założone książeczki zdrowia i rodowody ( które wymuszają obowiązek tatuowania uszu ) co pozwoli uniknąć kupującemu ewentualnych trudności w dochodzeniu roszczeń wobec sprzedającego . Dodatkowym zabezpieczeniem jest dokonanie całej lub częściowej zapłaty przelewem na konto co nie tylko jednoznacznie potwierdza że kupiliśmy psa od konkretnej osoby ale zabezpiecza też kupującego przed sytuacja gdy sprzedający przyjmie zaliczkę a psa sprzeda osobie trzeciej. Ponadto trzeba pamiętać, że profesjonalna hodowla w większości przypadków jest ubezpieczona od wystąpienia u sprzedawanego psa wad ukrytych. A w ramach rękojmi ( a także dbania o własną reputację, która jest dla hodowcy bezcenna) dokona na rzecz kupującego wymiany psa na wolnego od wad ( i chociaż brzmi to bezdusznie to język prawniczy nie przewiduje niestety innego określenia takiej sytuacji).
3. Kiedy już staniemy się szczęśliwym posiadaczem ukochanego psa musimy pamiętać że z jego posiadaniem oprócz radości obcowania z czworonogiem ( który rozumie nas jak nikt inny na świecie ) wynikają tez obowiązki których nieprzestrzeganie może niestety nas czasami drogo kosztować i tak po kolei :
- zgodnie z art.13 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r.o podatkach i opłatach lokalnych
1. Podatnikami podatku od posiadania psów są osoby fizyczne posiadające psy.
2. Podatku od posiadania psów nie pobiera się:
1) pod warunkiem wzajemności - od członków personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych oraz innych osób zrównanych z nimi na podstawie ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych, jeżeli nie są obywatelami polskimi i nie mają miejsca pobytu stałego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2) z tytułu posiadania psów będących pomocą dla osób niepełnosprawnych (niewidomych, głuchoniemych, niedołężnych),
3) od osób w wieku powyżej 65 lat prowadzących samodzielnie gospodarstwo domowe - od jednego psa,
1. z tytułu posiadania psów utrzymywanych w celu pilnowania gospodarstw rolnych - po dwa na każde gospodarstwo.
Dlatego też, jeżeli posiadacz psa nie jest członkiem personelu dyplomatycznego lub inną z wymienionych powyżej osób, albo nasz pies nie pilnuje naszego gospodarstwa rolnego to trzeba pamiętać żeby taki podatek, zgodnie ze stawką ustaloną przez władze gminy, musimy wpłacać corocznie w kasie urzędu ,chociaż jak uczy doświadczenie życiowe przepisy te są martwe, co zauważył nawet nasz niezbyt skory do zmian przepisów podatkowych ustawodawca i zamierza w niedalekiej przyszłości zlikwidować to obciążenie lecz póki co jest ono realne i każdy posiadacz psa musi sie liczyć z tym że może być zmuszony taki podatek opłacić.
- wyprowadzając naszego czworonoga na spacer musimy pamiętać aby był on na smyczy i w kagańcu, co nie oznacza że z każdym psem niezależnie od rasy postępujemy identycznie. Bezwzględny obowiązek wyprowadzania psów na smyczy i w kagańcu spoczywa na posiadaczu psa rasy wymienionej w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji1z dnia 28 kwietnia 2003 r.w sprawie wykazu ras psów uznawanych za agresywne: Amerykański pit bull terrier, Pies z Majorki (Perro de Presa Mallorquin), Buldog amerykański, Dog argentyński, Pies kanadyjski (Perro de Presa Canario), Tosa inu, Rottweiler, Akbash dog, Anatolian karabash, Moskiewski stróżujący,Owczarek kaukaski. a także na posiadaczu psa rasy które nie jest wymieniona powyżej ale za to który wykazuje agresywne skłonności. Trudno natomiast wymagać od właściciela używania kagańców wobec psów, które ze względu na ich wagę i wielkość ( york, beagle itp. ) mogą być z łatwością utrzymane na smyczy. Smycz jest także wystarczającym środkiem spełniającym zwykłe środki ostrożności nawet wobec dużych psów, pod warunkiem, że nie wykazują one agresywnych skłonności. Niezachowanie powyższych zasad może skutkować przypisaniem właścicielowi psa odpowiedzialności za wykroczenia opisane w art. 77 kodeksu wykroczeń, którego popełnienie zagrożone jest karą grzywny do 250 złotych lub karą nagany.
- Posiadacz psa musi pamiętać też o tym ze nie jest on zabawką a nieodpowiedzialne obchodzenie sie z psem może czasami prowadzić do poważnych skutków, i dlatego też wszelkiego rodzaju wywoływanie u psa odruchów agresywnych jest zabronione (a przede wszystkim szczucie nim innych ludzi ) i może prowadzić do odpowiedzialności z wykroczenie opisane w art .108 kodeksu wykroczeń. Odpowiedzialności za nie podlega ten kto wyraźnie daje polecenie psu np. sformułowaniem "bierz go", niezależnie od stopnia skuteczności działania osoby szczującej. Chodzi o to, że pies może w ogóle nie zareagować na komendę właściciela, a osoba szczuta podejść do tego wydarzenia zupełnie obojętnie i pomimo tego wykroczenie te będzie uważane za dokonane a na sprawcę może być nałożona grzywna w wysokości 1000 złotych lub kara nagany.
- Ponadto w trakcie spacerów z naszym ulubieńcem po lesie musimy pamiętać, że zgodnie z art.30 ustawy o lasach z dn.28.09.1991r. w lesie zabronione jest puszczanie psa luzem i jeżeli nie dopełnimy tego obowiązku, to zgodnie z art.166 kodeksu wykroczeń może być nałożona na nas kara grzywny lub nagany . Co nie oznacza jednocześnie że myśliwy lub strażnik łowiecki może strzelać do naszego psa tylko dlatego że biega po lesie bez smyczy , przepis który daje prawo strzelać myśliwemu do psów i kotów w lesie dotyczy tylko zwierząt zdziczałych i takich co do których nie ma wątpliwości, że są bezpańskie tzn. bez obroży, smyczy , zaniedbane.
- Obowiązkiem właściciela psa jest też coroczne poddawanie swojego ulubieńca szczepieniu przeciwko wściekliźnie, co zapisane zostało w art.56 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. z dnia 20 kwietnia 2004 r.) którego treść zacytujemy poniżej aby uniknąć wszelkich wątpliwości i niedomówień w tak ważnej kwestii :
Art. 56. 1. Psy powyżej 3 miesiąca życia na obszarze całego kraju oraz lisy wolno żyjące na obszarach określonych przez ministra właściwego do spraw rolnictwa podlegają obowiązkowemu ochronnemu szczepieniu przeciwko wściekliźnie.
2. Posiadacze psów są obowiązani doprowadzić psy do wyznaczonych przez powiatowego lekarza weterynarii punktów szczepień w terminie 30 dni od dnia ukończenia przez psa 3 miesiąca życia, a następnie nie rzadziej niż co 12 miesięcy od dnia ostatniego szczepienia.
3. Powiatowy lekarz weterynarii ogłasza, w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie, wykaz punktów szczepień.
4. Psy poddane szczepieniu podlegają wpisowi do rejestru prowadzonego przez urzędowego lekarza weterynarii dokonującego szczepienia. Po przeprowadzeniu szczepienia posiadaczowi psa wydaje się zaświadczenie.
5. Szczepienia lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie przeprowadza wojewódzki lekarz weterynarii.
6. Minister właściwy do spraw rolnictwa, mając na względzie zmniejszenie ryzyka wystąpienia niektórych chorób zakaźnych zwierząt na określonej części terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w drodze rozporządzenia:
1) określi:
a) szczegółowe warunki i sposób przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, a w szczególności obszary, na których przeprowadza się szczepienia, rodzaj szczepionki i sposób jej podania,
b) wzór i szczegółowy sposób prowadzenia rejestru oraz wzór zaświadczenia, o których mowa w ust. 4;
2) może wprowadzić obowiązek ochronnego szczepienia kotów przeciwko wściekliźnie.
7. W przypadku wprowadzenia obowiązku, o którym mowa w ust. 6 pkt 2, przepisy ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio.
-
Odpowiedzialność właściciela za szkody jakie wyrządził pies, może dotyczyć dwóch obszarów odpowiedzialności . Pierwszy z nich to odpowiedzialność cywilna za wszystkie szkody jakie nasz pies ( lub inne zwierzę ) wyrządził w mieniu osób trzecich. Reguluje to art.431§1 kodeksu cywilnego, który na właściciela zwierzęcia nakłada odpowiedzialność za szkody przez nie wyrządzone, niezależnie od tego czy było pod jego nadzorem czy też zabłąkało się lub uciekło, chyba że będzie potrafił udowodnić, że nie ponosi on winy za szkody jakie wyrządziło zwierzę np..ucieczka psa z podwórza lub kojca była spowodowana działaniem osoby trzeciej która otworzyła zabezpieczenia ; lub że osoba poszkodowana sama przyczyniła sie do powstania szkody np. drażniąc psa i wywołując u niego agresywne zachowanie . Jednakże § 2 tego samego artykułu pozwala osobie poszkodowanej dochodzić swoich roszczeń od właściciela zwierzęcia, nawet jeżeli właściciel nie ponosi odpowiedzialności za szkodę, jeżeli z okoliczności zdarzenia a zwłaszcza porównania stanów majątkowych osoby poszkodowanej i właściciela zwierzęcia wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego , czyli mówiąc krótko właściciel zwierzęcia ( w naszym przypadku psa) musi zawsze liczyć sie z tym, że może ponieść odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez jego zwierzę, a zwłaszcza wtedy kiedy jego status majątkowy jest wyższy niż osoby poszkodowanej. Aby jednak nie kończyć tej wypowiedzi w tak pesymistycznym tonie należy tu przypomnieć wszystkim szczęśliwym i przyszłym właścicielom czworonogów, że w każdym towarzystwie ubezpieczeniowym można wykupić polisę OC popularnie nazywaną “OC w życiu prywatnym”, która zabezpieczy nas w sytuacji kiedy nasz ulubieniec spowoduje jakąś szkodę .Polisę taką można wykupić jako indywidualną lub tez może ona być w pakiecie razem z ubezpieczeniem majątkowym domu, posesji itp. Jak uczy nas doświadczenie życiowe, koszty takiej polisy są naprawdę niewielkie i w zależności od wysokości kwoty i zakresu odpowiedzialności wynoszą od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych w skali roku, a korzyści z tego płynące mogą być ogromne. Niejednokrotnie posiadanie takiej polisy uratowało już niejeden budżet domowy właściciela psa, przed poważnymi wydatkami na odszkodowanie.
Drugi z obszarów odpowiedzialności właściciela psa to niestety odpowiedzialność karna za szkody jakie wyrządził pies (zazwyczaj w zdrowiu osoby pokrzywdzonej). Jak pokazują , zwłaszcza nagłaśniane przez media przypadki pogryzień lub nawet zagryzień ludzi przez psy, posiadanie psa ( a szczególnie psa rasy dużej lub uznawanej za agresywną ) jest obarczone ryzykiem i musi być dobrze przemyślane przez osobę która decyduje się na posiadanie psa, szczególnie takiego o jakim mowa powyżej. W przypadku nieumiejętnego obchodzenia sie z takim psem, nie dość że sami możemy stać sie jego ofiarą, to jeszcze możemy ponieść odpowiedzialność karną , w zależności od stopnia naszego zawinienia i uszkodzeń ciała pokrzywdzonego ( a nawet jego śmierci ) za : nieumyślne spowodowanie śmierci art.155 kk, spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu art.156 kk, spowodowanie lekkiego lub średniego uszczerbku na zdrowiu art.157 kk, narażenie człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub powstania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu art.160 kk. Wszystkie wymienione powyżej typy przestępstw są bardzo poważnymi występkami i ściganie ich za wyjątkiem przypadków wymienionych w art,157 § 4 i 5 oraz w art.160 § 5 następuje z urzędu niezależnie od woli osoby pokrzywdzonej.
-
Smutną konsekwencją wydarzeń o których mowa w powyższym punkcie będzie uśpienie psa i to nie tylko gdy zachodzi odpowiedzialność karna właściciela, ale także wtedy jeżeli stwierdzi sie u niego nadmierną agresywność, powodującą bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzkiego, a także dla zwierząt hodowlanych lub dziko żyjących. Prawo takie daje art.33 cytowanej już powyżej ustawy o ochronie zwierząt i uśpienie psa może nastąpić zarówno za zgodą właściciela jak i bez jego zgody, na podstawie orzeczenia lekarza weterynarii.
Wykorzystano za zgodą:
www.arkadia.hodowca.pl