Podstawowe jednostki chorobowe

Podstawowe jednostki chorobowe

Co obserwować, jak reagować

Lp.	Jednostka chorobowa	Czynnik chorobotwórczy	Objawy kliniczne	Rokowanie	Zapobieganie
1	Parwowiroza (krwotoczne zapalenie błony śluzowej żołądka i jelit potocznie zwana „Kocim tyfusem”	Wirus wnika przez błony śluzowe nosa i gardła np. podczas wąchania odchodów, wydalin i wydzielin innych psów	Choroba występuje w 2 formach: jelitowej u zwierząt powyżej 8 tygodnia życia i sercowej u szczeniąt w wieku 4 – 6 tyg. Pierwsze objawy to osowiałość, wymioty, biegunka przechodząca w krwistą, postępujące odwodnienie, bezpośrednią przyczyną zejścia śmiertelnego jest powikłanie bakteryjne.	- jest niepomyślne w przypadku psów nieszczepionych przeciw tej chorobie - ostrożne w przypadku gdy wykonywane jest przynajmniej jedno szczepienie i właściciel wychwyci pierwsze symptomy choroby, istnieje wtedy możliwość podania surowicy.	- Szczepienia profilaktyczne, - w miarę możliwości unikanie kontaktu bezpośredniego z psami lub z ich odchodami (dotyczy to psów nieszczepionych lub bezpośrednio po szczepieniu)
2	Nosówka	Wirus wnika do organizmu poprzez błony śluzowe nosa i gardła, podczas wąchania odchodów, wydalin i wydzielin innych psów	Występują 3 postacie nosówki: - oddechowa- najbardziej popularna, przebiegająca z zapaleniem płuc, nieżytem górnych dróg oddechowych i zapaleniem spojówek - pokarmowa – przebiegająca z biegunką, wymiotami (objawy nie są specyficzne) - nerwowa – z której nie da się psa wyleczyć i kończy się zejściem śmiertelnym, przebiega z objawami padaczki, problemami z chodzeniem, chodzeniem w kółko(ruchy maneżowe) utratą wzroku i węchu Charakterystycznym objawem dla nosówki jest falująca temperatura ciała (tzn. jednego dnia pies ma 40 stopni C a następnego temperatura wraca do normy.	W przypadku postaci oddechowej istnieje niewielka szansa na wyzdrowienie tzn. gdy zostało zastosowane przynajmniej jedno szczepienie Pokarmowa – jest postacią przejściową Nerwowa uważana jest za nieuleczalną	- Szczepienia profilaktyczne, - w miarę możliwości unikanie kontaktu bezpośredniego z psami lub z ich odchodami dotyczy psów nie szczepionych oraz tych bezpośrednio po szczepieniu.
3	Choroba Rubharta (choroba nosi nazwę „niebieskiego oka”)	Wirus, zakaźne zapalenie wątroby. Choroba rozwija się bardzo szybko i może doprowadzić do śmierci psa w ciągu doby	W zaawansowanej postaci dochodzi do zmian zabarwienia rogówki na kolor niebieski, główne zamiany zachodzą w wątrobie, dochodzi do powiększenia, obrzęku i bolesności wątroby, zmiany w wątrobie powodują biegunki i wymioty.	Ostrożne w przypadku szybkiego rozpoznania	Szczepienie
4	Laptospiroza	Tło bakteryjne	Krwotoczne zapalenie pęcherza moczowego, temperatura ciała około 40 stopni C, ogólna apatia, osłabienie	rokowanie ostrożne	Szczepienia
5	Białaczka	Wirus	Podwyższona temperatura ciała, bladość błon śluzowych, ogólne osłabienie, apatia, powiększenie węzłów chłonnych, objawy, które towarzyszą zmianom nowotworowym narządów wewnętrznych	rokowanie niepomyślne
6	Koronowiroza	Choroba wirusowa	U psów zakażonych obserwuje się początkowo brak apetytu, posmutnienie i osowiałość. Następnie pojawia się trwająca 10 dni biegunka, często barwy żółtopomarańczowej, z krwią i śluzem. Charakterystyczny jest silny, nieprzyjemny zapach kału. Do zakażenia dochodzi najczęściej u zwierząt młodych.	W przypadku mieszanej infekcji z parwowirozą, rokowanie jest niepomyślne, w większości przypadków prowadzi do śmierci psa.	Szczepienie
7	Parainfluentza	Choroba wirusowa	Główne objawy to suchy, spazmatyczny kaszel, utrzymujący się przez wiele tygodni	Rokowanie niepomyślne	Szczepienia
8	Kaszel kenelowy	Choroba wirusowa	Infekcja mieszana górnych dróg oddechowych , objawiająca się nieżytem gardła, zapaleniem oskrzeli, stanem zapalnym migdałków oraz zapaleniem płuc. Spazmatyczny , suchy kaszel utrzymuje się przez wiele tygodni.	Rokowanie ostrożne	Szczepienia
9	Leptospira canicola – tyfus psi, zwany chorobą stuttgarcką	Choroba wirusowa	Umiejscawia się w nerkach Zwiększone pragnienie, wymioty oraz biegunka ze skrzepami krwi
10	Leptospira icterohaemorrhagiae Zwana chorobą Weila	Choroba wirusowa	Objawia się wymiotami, utrata apetytu, podwyższona temperatura ciała. W przebiegu tej choroby leptospiry osiadają w wątrobie uszkadzając miąższ narządu co prowadzi do powstania żółtaczki
11	Leptospira grippotyphosa, leptospiry pomona	Choroba wirusowa	Naturalnym rezerwuarem są wolno żyjące gryzonie, oznacza to, że narażone na zakażenie są prawie wszystkie psy bez względu na to czy żyją w mieście czy tez na terenach wiejskich. Zakażenie ma ciężki przebieg i charakteryzuje się wystąpieniem takich objawów jak wysoka gorączka, zapalenie wątroby i ostra niewydolność nerek.
12	Wścieklizna	Choroba wirusowa Choroba występująca u wszystkich ssaków. Najczęściej przenoszona przez zwierzęta dzikie. Zakażenie następuje poprzez kontakt ze śliną chorego zwierzęcia, nie jest jednak konieczne ugryzienie by do niego doszło. Wirus jest dość odporny, może przetrwać wiele miesięcy. Zwierzę jest zdolne do zarażania tuż po zakażeniu, jeszcze przed wystąpieniem objawów,	Rozróżnia się 3 etapy choroby: - okres zwiastunowy – trwa do 3 dni, pies przestaje jeść, pić, czasami może wykazywać nadmierną agresję, albo łagodność, zwierzęta z natury płochliwe tracą strach, psy szczekają bez powodu, występuje kłapanie zębami, rozszerzone źrenice, wypadająca trzecia powieka, lekko podwyższona temperatura ciała - okres pobudzenia – niepokój, niepohamowana aktywność ruchowa, połykanie kamieni, ślinotok, wędrówki bez celu, niepohamowana agresja także wobec właściciela, drgawki, brak koordynacji ruchów, utrata orientacji, zez, krwawe wymioty, wodowstręt, silny świąt skóry, autoagresja. Ostatni okres trwa 3-4 dni – agresja, porażenie gardła, krtani, mięśni żuchwy i kończyn, niewydolność układu oddechowego, niewydolność krążenia. Śmierć następuje po 2 tyg. Od wystąpienia pierwszych objawów. Postać cicha wścieklizny – brak pierwszych zwiastunów, występują porażenia, śmierć następuje w ciągu kilku godzin.	Każdy pies, który pogryzie człowieka, jest uważany za potencjalne zagrożenie wścieklizną. W przypadku pogryzienia obowiązuje 10 dniowy okres kwarantanny, jeśli w tym okresie pies padnie, zwłoki są przesyłane do ZHW (zakład higieny weterynaryjnej)	Szczepienia obowiązkowe i należy je powtarzać co roku. Choroba zwalczana z urzędu
13	Choroba Aujeszkyego Nazywana również wścieklizną rzekomą	Choroba wirusowa Źródłem zakażenia jest świnia, świnie chorują na tę chorobę bezobjawowo. Zakażenie następuje po spożyciu mięsa zarażonych świń	nadmierna agresja, bardzo silny świąd skóry, niezborne ruchy, porażenia, drgawki, nadmierna aktywność ruchowa, w miejscach występowania świądu pies wydrapuje i wygryza sobie głębokie rany, mimo nadmiernej agresji pies nie atakuje właściciela.		Choroba zwalczana z urzędu - świnie są objęte obowiązkiem szczepienia, nie istnieje jednak szczepienie dla psów
14	Herpeswiroza	Choroba wirusowa Chorują psy młode, najbardziej są narażone szczeniaki w od wieku kilku dni do 2 -3 tygodni. starsze przechodzą chorobę łagodniej, dorosłe psy również mogą chorować. Zarażenie przez kontakt, drogą płciową i śródmaciczne - w przypadku gdy matka jest bezobjawowym nosicielem	U bardzo młodych szczeniaków, najczęściej objawy nie występują, - szczeniaki padają bez wyraźnej przyczyny, czasem zdarzają się takie objawy jak niechęć do ssania, wyciek z oczu, czy nietypowe zachowanie. starsze szczeniaki, przechodzą herpeswiroze w postaci zapalenia górnych dróg oddechowych (zapalenie gardła i krtani). Dorosłe chorują bezobjawowo - zostają nosicielami wirusa	Śmiertelność u bardzo młodych szczeniaków sięga nawet 100 %.	Wirus jest wrażliwy na temperaturę - w temp. 39 stopni przestaje się namnażać, wiec bardzo ważne jest zapewnienie ciepła i nie należy podawać leków ,obniżających gorączkę- jest ona jedyną szansą na przeżycie, należy jednak uważać aby nie doszło do przegrzania.
15	Babeszjoza (piroplazmoza)	Choroba wywoływana przez pierwotniaka babeshja canis – roznoszony jest przez kleszcze. Pierwotniak umiejscawia się w erytrocytach (czerwonych krwinkach) i tam sie namnaża, powodując hemolizę (rozpad) i aglutynację (zlepianie się) czerwonych krwinek.	Wysoka gorączka (około 41*), apatia, brak apetytu i łaknienia, anemia, krwawy mocz, biegunka, jeśli brak jest objawów swoistych, aby z pewnością stwierdzić babeszjozę należy przeprowadzić badania krwi (podwyższone OB)	Przebieg choroby - ostry - choroba potrafi zabić w ciągu 48 godzin,	obroże i środki przeciwkleszczowe (frontline, advantix, fiprex, obroża preventic)
16	Nużyca	Choroba tła parazytologicznego wywołana przez nużenca psiego. Pasożyt ten osiąga rozmiary od 0,2 do 0,3 mm. Nużeniec psi najczęściej bytuje w gruczołach łojowych i mieszkach włosowych skóry zakażonych zwierząt. Najczęściej atakuje skórę na grzbiecie nosa, wargach, czole, powiekach, u nasady małżowin usznych, wreszcie na szyi, kończynach a nawet na tułowiu	Choroba dotyka przeważnie zwierzęta młode, trzymane w złych warunkach sanitarnych a także źle żywione. Szczególnie predysponujące cechy do wystąpienia choroby to: krótka sierść, spadek odporności, a także zbyt częste kąpiele. Początkowo występuje tzw. postać złuszczająca nużycy. Charakterystyczne dla tego etapu choroby jest wystąpienie ograniczonych, okrągłych miejsc pozbawionych włosa ( łysinek) w tych miejscach, gdzie umiejscowił się pasożyt. łysinki z biegiem czasu zaczynają się powiększać, a następnie, o ile nie zostanie podjęte leczenie zlewają się ze sobą dając obraz rozległego plackowatego wyłysienia. Skóra w miejscach pozbawionych włosa staje się zaczerwieniona, pogrubiła, pomarszczona i pokryta niewielką ilością złuszczonego naskórka. Po kilku dniach skóra zmienia swoje zabarwienie do koloru grafitowego, bądź ceglastego. W tym okresie choroby świąd zwierzęcia nie jest zbyt dokuczliwy lub może w ogóle nie występować. gruczołów łojowych i mieszków włosowych bakteriami ropotwórczymi, pojawiają się krostki. Skóra staje się gruba, pofałdowana z olbrzymią ilością złuszczającego się naskórka, a z pękających krost wydobywa się ropno - krwisty wypływ zmieniający się w brunatne strupy.	Pobranie prób do badań diagnostycznych w kierunku nużycy jest stosunkowo niewdzięczne polega, bowiem na zeskrobaniu wierzchniej warstwy naskórka do pierwszej krwi z małej powierzchni chorobowo zmienionego miejsca. Samo badanie diagnostyczne polega na badaniu mikroskopowym i stwierdzeniu obecności pasożyta w uprzednio " prześwietlonym" ( rozjaśnionym naskórku)

W każdej sytuacji, gdy zagrożone jest życie bądź zdrowie psa, bądź, jeśli coś wzbudza nasze wątpliwości należy udać się do weterynarza, podawanie wielu leków, już po konsultacji
z weterynarzem, można przeprowadzać samemu, zmniejszając stres i przyspieszając powrót do zdrowia.

Opracowano na podstawie:

Rolf Spangenberg - Choroby psów

PASOŻYTY WEWNETRZNE I ZEWNĘTRZNE WYSTĘPUJĄCE U PSÓW

Pasożyty jelitowe, a szczególnie stadia larwalne, mogą być przyczyną silnych i ciężko przebiegających inwazji pasożytniczych a ponadto stanowią zagrożenie dla zdrowia człowieka. Z powodu skutków, jakie wywołują inwazje pasożytów jelitowych zaleca się regularne stosowanie u psów leków i środków przeciwpasożytniczych.

Pasożyty jelitowe
Nazwa pasożyta	Źródło zakażenia		Objawy zakażenia
Tęgoryjce Ancylostoma caninum	Dobrze przystosowane do warunków klimatu, larwy mogą przetrwać nawet zimę. Do zakażenia dochodzi poprzez spożycie larw, penetrację skóry, za pośrednictwem mleka matki. Pasożyty te żywią się krwią wysysaną z jelit. Tęgoryjce mogą też czynnie przedostać się przez skórę łap psa i stąd rozpocząć wędrówkę po organizmie		Są przyczyną niedokrwistości u psów w każdym wieku. U szczeniąt taka inwazja może taka inwazja może prowadzić do pojawienia się biegunki, utraty łaknienia, osowiałości, anemii, nagłych zgonów. Inwazyjne larwy mogą powodować zapalenie skóry palców i opuszek palcowych.
Glisty Toxocara canis	Jest najczęściej spotykanym u psów nicieniem żołądkowo – jelitowym. Jaja znajdują się w otoczeniu oraz na okrywie włosowej psa, a w glebie inwazyjność zachowują przez kilka lat. Do zakażenia dochodzi poprzez spożycie jaja robaka lub spożycie pośredniego nosiciela, czyli drogą pokarmową w sposób bierny. Dochodzi do zakażenia także za pośrednictwem mleka matki i przez łożysko. Glisty mogą być też przenoszone za pośrednictwem innych nosicieli, takich jak ptaki lub drobne gryzonie (myszy).		Młode lub dorosłe psy, dotknięte niewielka inwazją często nie przejawiają objawów klinicznych, a czasem mogą nawet przybierać na wadze. Zwierzęta takie są rezerwuarem pasożytów, u szczeniąt ciężkie infekcje mogą spowodować kaszel, katar, biegunkę, wymioty, utratę masy ciała, pogorszenie jakości sierści i nabrzmiały brzuchu. U psów dotkniętych silną inwazją dorosłych postaci glist rozwija się zapalenie jelit, które zaburza procesy trawienia i upośledza wchłanianie składników pokarmowych.
Włosogłówki Trichuris vulpis	Zarażeniu ulegają psy w każdym wieku,. Psy mogą się zarazić połykając jaja zawierających odpowiednio rozwinięte larwy, które po wydostaniu się z osłonek jajowych wnikają w ściankę jelita przednią częścią ciała. Samice składają jaja, które są następnie wydalane z kałem przez psa.		W przebiegu inwazji może pojawić się krwista biegunka z domieszką śluzu, a pogłębiające się objawy prowadzą do znacznego pogorszenia kondycji psa.
Tasiemiec psi Dipylidium caninum	Do zarażenia dochodzi poprzez spożycie pcheł (lub wesz) zjadając pchłę z larwą tasiemca. Dzieje się tak wtedy, gdy zwierzę wygryza pchłę z własnej okrywy włosowej. Po 2-3 tygodniach od chwili zarażenia zwierzę wydala z kałem pierwsze człony tasiemca.		Nie ma objawów klinicznych; biały robak składający się z segmentów, jak duże ziarna ryżu. Może być widoczny w kale lub wokół odbytu zwierzęcia, i może powodować podrażnienie (często widoczne, jako ślizganie się i przesuwane odbytu wzdłuż ziemi saneczkowanie), problemy z trawieniem, utratą wagi, itd.
Pasożyty zewnętrzne
Świerzbowce uszne Otodectes cynotis		Występuje najczęściej u kotów, rzadziej u psów. Chorobę wywołuje pajęczak świerzbowiec uszny, drąży on korytarze w skórze, ale przebywa również na powierzchni skóry. Zarażenie następuje podczas bezpośredniego kontaktu chorego i zdrowego psa lub kota oraz przy pomocy przedmiotów, z którymi zarażone zwierzę miało kontakt. Pasożyty te wnikają do zewnętrznego przewodu słuchowego	Nakłuwanie przez świerzbowca skóry powoduje jej drażnienie, dochodzi do wycieków limfy i tworzenia coraz większych zranień i strupków. Swędzenie powoduje, że zwierze się drapie powodując coraz większe uszkodzenia skóry oraz wyciek krwi, co powoduje zwiększenie rozrodu świerzbowca i zaostrzenie choroby. W konsekwencji dochodzi do zaawansowania choroby a nawet do pęknięcia błony bębenkowej, dochodzi do ogólnej infekcji a w najgorszym razie do śmierci zwierzęcia. Występuje brak apetytu, chudnięcie, świąd ucha, potrząsanie uszami, ocieranie nimi o przedmioty, drapanie, dochodzi do pogrubienia ucha, bolesności ucha przy dotyku, pies nosi głowę przekrzywioną w kierunku ucha chorego. Przy zakażeniu bakteryjnym pies przestaje reagować na bodźce zewnętrzne, pozostaje w bezruchu, ginie z wycieńczenia.
Świerzbowce drążące Sarcopres scabiei var.canis.		Choroba jest wywoływana przez świerzbowiec drążący, są to owalne pajęczaki o 4 odnóżach zaopatrzonych przylgami oraz w aparat gębowy typu gryzącego. Ze złożonych w naskórku jaj po tygodniu wylegają się larwy. Cykl rozwojowy świerzbowca odbywa się na żywicielu. Zarażenie jest możliwe podczas bezpośredniego kontaktu chorego i zdrowego zwierzęcia lub za pośrednictwem przedmiotów, z którymi zwierzę miało kontakt(np. przybory do pielęgnacji, legowisko, buda)	Zwierzę odczuwa świąd wynikający z drażnienia skóry przez świerzbowce, a także przez ich produkty przemiany materii. Ciągłe swędzenie powoduje nieustanne drapanie się zwierząt. Powoduje to uszkodzenia skóry a przez to dochodzi też do zakażeń bakteryjnych. W wyniku tego pojawiają się rozległe, trudne do gojenia zmiany na skórze. Zaczynają się na kończynach, przy nasadzie ogona, na pysku, uszach. Potem na głowie i na karku. W razie braku leczenia proces chorobowy może objąć całe ciało psa. Objęcie chorobą rozległych powierzchni ciała psa prowadzi do wyłysienia, samookaleczeń, pofałdowania i pogrubienia skóry, ponadto do osłabienia apetytu, wycieńczenia w skrajnych przypadkach do śmierci.
Nużeńce Demodex canis		Powoduje groźną dla psów chorobę. Nużyca to choroba wieloczynnikowa. Nużeńce są przekazywane podczas karmienia szczeniakom przez sukę. Zarażenie następuje również przez kontakt zwierząt zdrowych z chorymi. Przez używane przedmioty do pielęgnacji, czasami przez kontakt z ludźmi którzy maja kontakt ze zwierzętami zdrowymi i chorymi. Choroba przebiega w 2 postaciach: łuszczącej i krostkowej.	Postać łuszcząca wiąże się z występowaniem na głowie, stawach łokciowych, na obrzeżach małżowin usznych i na tułowiu owalnych plam oraz wyłysienia. Skóra nabiera sino szarego koloru i pokrywa się nalotem ze zrogowaciałego naskórka. Świat w tej postaci nie występuje. Postać krostkowa występuje najczęściej na głowie, szyi, klatce piersiowej i tylnych kończynach. Może objąć całą powierzchnie ciała. Na zmienionej chorobowo skórze pojawiają się jasnoczerwone, a potem ciemnoczerwone grudki. Grudki przekształcają się w krost, które gdy pękają zasychają na skórze, zlepiają sierść, powodując szare strupy, skora staje się grubsza i ulega pofałdowaniu, czasami zmienia kolor na żółto miodowy. W tej postaci choroby świąd nie występuje.

Opracowano na podstawie:
1. K. Niewiadomska, T. Pojmańska, B. Machnicka, A. Czubaj; Zarys parazytologii ogólnej, Wydawnictwo Naukowe PWN.Warszawa
2. W. Stefański; Parazytologia weterynaryjna, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
3. J.L Gundłach i A.B. Sadzikowski; Parazytologia i parazytozy zwierząt, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
4. Na podstawie informacji uzyskanych: Porania Weterynaryjna Arka w Ozorkowie.