Historia WNK o czarnym umaszczeniu
Istnieje wiele teorii nt czarnej maści wyżłów niemieckich krótkowłosych. Lecz zamiast doszukiwać się prawdy w którejkolwiek z tych teorii, najlepiej odnieść się do najważniejszego dokumentu mówiącego o hodowli psów w Niemczech. W XIX wieku wydawany był dla hodowców tzw. DEUTSCH HUNDESTAMMBUCH, który obejmował informacje o hodowli wszystkich ras. Pod koniec XIX wieki, kiedy to następował największy rozwój ras niemieckich, "Zuchtbuch" dla wyżłów był najlepiej opracowanym materiałem dla hodowców. Zawierał on wiele ilustracji, rodowody najwartościowszych psów a także analizy hodowli, zapisywane przez najbardziej doświadczonych hodowców. Zuchtbuch nie był więc tylko księgą rodowodów ale także swego rodzaju kroniką. Fundamentalne pierwsze trzy wydania Zuchtbucha ukazały się kolejno w 1897, 1898 oraz 1899 roku. W tych trzech wydaniach zostało zarejestrowane ponad 5 tysięcy psów, w tym jako nr 1-Hektor I, oraz ponad 20 weimaranów. 4 tom Zuchtbucha, który wydany został w 1900 roku, zawierał ok. 430 nowych rejestrowanych psów, w tym 62 Weimary.
W tym czasie ukształtowały się trzy odmiany wyżła niemieckiego. Pierwsza grupa, to psy hodowane na północy Niemiec- ciężkie, masywne, i powolne, najbardziej podobne w budowie do biało-brązowego Hektora I. Były to psy o małej domieszce krwi pointera. Grupa następna to psy o dużej domieszce krwi angielskiego pointera- lekkiej budowy, szybkie w polu, o maści białej i kasztanowatej, lekko centkowane i z łatami. Grupa trzecia to tzw psy wirtemberskie, trójkolorowe- ciężkie i mocne, z dużymi głowami, obwisłym podgardlem. Na wystawie w 1879 roku w Hanowerze, odmiana ta została wykreślona jako materiał genetyczny dla przyszłości rasy. To właśnie na tej wystawie powstał pierwszy wzorzec wyżła niemieckiego. Miał on na celu powstrzymanie hodowania takich psów, które nie wykazywały się typowa budowa i "niemiecką" głową. W pewnym momencie, w wyniku eksperymentalnych krzyżówek, doszło do zmian w wyglądzie psów, które stały się lżejsze, delikatniejsze i bardziej dostojne. Ostatecznie, psy zaczęto hodować w myśl księcia Solms, który twierdził, że do hodowli należy wybierać wyłącznie te psy, które zostały ocenione podczas pracy w polu. W Zuchtbuchu z 1902 roku można więc już przeczytać: " ustalony typ został wytworzony poprzez wykorzystywanie do hodowli tych psów jako reproduktorów, które są najsprawniejsze na polowaniu". Ówczesny standard rasy obejmował wyłącznie umaszczenie brązowe i jej odmiany. Niestety, wraz z ujednoliceniem się maści i budowy, przyszły także niepożądane zmiany, jak np. progresywne rozjaśnianie się oka.
W 1907 roku, herr Christian Bode (hod.Altenauer) oraz jego przyjaciel Dr.Wächter (hod.Wach) wprowadzili do hodowli wyżłów czarną pointerkę z angielskiej hodowli Arkwright'a- Beechgrove Bess. Sukę tą skrzyżowali z wyżłem niemieckim Treu Schmarsow. Z otrzymanego miotu, Dr.Wächter pozostawił w swojej hodowli jednolicie czarną suczkę- Wach Lunę, a następnie- gdy dorosła, skrzyżował ją z wyżłem- Treu II von der Maylust. Z tego miotu pochodziła Wach Freya, która w ? rodowodu posiadała wyżły niemieckie. Dr.Wächter i herr Bode latami współpracowali ze sobą podczas hodowli, korzystając nawzajem ze swoich hodowlanych psów: w 1913 roku, biało czarną sukę pana Bode- Wach Tell skrzyżowali z psem, przebywającym w rekach dr.Wächtera- Rupp'em Altenau.
1924 roku Kleeman zaproponował jako pierwszy rejestrację czarnego wyżła w Zuchtbuchu, oznaczając go przydomkiem "pruski". Rok później, pierwszy czarny wyżeł zostaje importowany do USA. Była to Senta von Hohenbruck i pochodziła z hodowli austriackiej. Czarna maść wyżła nie spotkała się jednak z aprobatą hodowców amerykańskich, po dzisiejsze czasy, standard rasy ( ang. German Shorthaired Pointer) obejmuje wyłącznie maść brązową oraz jej dereszowate odmiany. Standard rasy, opracowany w AKC w 1935 roku maść czarną i jej odmiany uznaje za wady.
W 1933 roku, za sprawą Angusa von Schwarztal, wyżeł niemiecki krótkowłosy o maści czarnej został zaakceptowany na równi z psami o maści brązowej. Od tej pory, psy czarne mogły być krzyżowane z psami brązowymi. Miało to znaczenie nie tylko na przekazywanie maści, ale także budowy i funkcjonalności psów. Początkowo jednak, psy z krzyżówek czarno-brązowych w Zuchtbuchu zapisywane były z określeniem "pruskie". Kilka psów brązowych właśnie takim określeniem, zostało zarejestrowanych w Zuchtbuchu z 1935 roku. Były to Adda, Castor, Centa i Coralle Bramautal, urodzone w 1933 roku.. Wspomniany Zuchtbuch z 1935 roku zawiera dane 2091 psów- zarówno czarnych jak i brązowych pod jedną nazwą: Kurzhaarige Deutsche Vorstehunde: po regularnej rejestracji wyżłów, jest tylko jedna strona zatytułowana "Stammbuch Prüssian Kurzhaar" gdzie zapisana jest tylko jedna suka oraz dwa psy- urodzone w 1935 roku. Ogółem, w owym wydaniu z ponad 2 tysiecy zarejestrowanych psów, jest tylko 28 psów- czarnych dereszy lub czarno-białych. Łatwo rozpoznać, że większość psów zarejestrowanych była maści brązowej (braunschimmel) lub którejś z jej odmian. Najmniej zarejestrowanych psów było maści białej (Weiss)- 6.
Podczas II Wojny Światowej Zuchtbuch nie był drukowany. Pierwszy powojenny tom został wydany dopiero w 1949 roku i obejmował on dane z lat 1041-1949. Można wyraźnie zauważyć znaczny spadek liczby psów- tylko 1572 psy zarejestrowane w ciągu 9 lat! Odbiło się to znacznie na psach o maści czarnej, zwłaszcza że ich liczebność zawsze była mniejsza od liczby psów brązowych. Ponadto, o powodach ograniczenia liczebności maści czarnej piszą m.in. herr Seiger, dr Thornton i Georgina Byrne- z ich książek wynika, że maśc ciemnobrązowy deresz była najbardziej preferowana przez rząd faszystowski, z tego powodu dążono więc do "likwidacji" maści czarnej i jej odmian z hodowli. Dla wieli hodowców, jedynym rozwiązaniem dla utrzymania swoich psów, było ukrycie ich poza granicami państwa. I tak psy trafiały do Stanów Zjednoczonych, Jugosławii, Danii i Anglii. Po wojnie jednak okazało się, że pogłowie ich "Kurzhaara" jest silnie ograniczone, a po wartościowy materiał genetyczny, trzeba sięgać do innych państw.
Pierwszym czarno-białym psem, zasłużonym dla hodowli wyżłów był Quell Pöttmes. Pies ten urodził się w 1967 roku, po jednolicie czarnym ojcu i czarno-dereszowatej matce, a w 1970, w wieku trzech lat otrzymał tytuł Kurzhaar Sieger na konkursie Kleeman Prüfung. Quell był jednym z bardziej uznanych reproduktorów, a przewyższał go jego wnuk- Welt Sieger Ciro vom Bichtelwald, o maści czarny deresz. Właścicielką Ciro była Karin Stramman, właścicielka hodowli Niestetal i Hege-Haus- którą to hodowlę przejęła po ojcu. Ciro był doskonałym reproduktorem, który silnie przekazywał swojemu potomstwu mocną, szlachetną głowę.
Niemieccy hodowcy dalej kontynuowali swoje działania na rzecz odbudowywania swoich hodowli. W 1973 roku Zuchtbuch liczył już 2400 zarejestrowanych psów, z czego ok. 400 z nich, urodzona była w 1972. Statystycznie- wśród zarejestrowanych psów widać znaczącą przewagę psów o maści brązowej- ok. 95%. Czarne psy stanowiły jedynie 4,5%. Pozostałe pół procenta to psy o białym umaszczeniu.
W 1973 roku zostaje opracowany nowy standard rasy, który dopuszcza już czarny kolor jako maść wyżła. Jednocześnie tzw gelber brandt czyli piaskowe podpalania na pysku i łapach, nie jest wadą dyskwalifikującą (jest to jednak bardzo rzadkie umaszczenie).
W 2003 roku na Wystawie Światowej w Dortmundzie młody pies- jednolicie czarnego umaszczenia- Lux vom Osterberg otrzymuje tyluł Młodzieżowego Zwycięzcy Świata.
W 2007 roku w Zuchtbuchu zarejestrowano 1221 psów, z czego 78% stanowiły psy brązowej, zaś psy czarne 21%. Pozostały procent, to psy maści białej.
Obecnie, wraz z coraz szerszym zainteresowaniem rasą wśród "niemyśliwych", rodzi się coraz więcej szczeniąt, w tym także maści czarnej. Na szczęście, warunkiem hodowlanym tych psów jest sprawdzenie ich użytkowości w polu.
Autor opracowania:
Joanna Boczkowska
Źródła:
1. "Black GSP-History and Origin" Patte Titus, G.S.P.C.A. Breed Education
2. "Encyklopedia psów Rasowych" t.II, Hans Räber
3. "Hege-haus Story" Geogina Byrne